Hồ Xuân Hương – cái tên mang ý nghĩa “Tinh hoa mùa xuân” – là một trong những nữ thi sĩ đặc sắc và có sức ảnh hưởng sâu rộng nhất trong lịch sử văn học Việt Nam. Là một người phụ nữ sống trong xã hội Nho giáo đầy định kiến, bà đã khẳng định vị thế của mình bằng tài năng thơ ca hiếm có. Thơ của bà nổi bật với hình thức trang nhã theo luật Đường, nhưng nội dung đầy táo bạo, sử dụng lối nói bóng gió, hàm ý nhục cảm để phản ánh sâu sắc về bất công giới, đạo đức giả, và những mâu thuẫn trong xã hội đương thời.
Ấn phẩm Spring Essence là một dấu mốc quan trọng trong việc giới thiệu thơ Hồ Xuân Hương đến với độc giả quốc tế. Tác phẩm được trình bày theo hình thức tam ngữ đồ hình – gồm bản dịch tiếng Anh, bản chữ quốc ngữ hiện đại, và chữ Nôm.
Dịch giả John Balaban, người đã hai lần được đề cử giải National Book Award, là một trong những học giả Mỹ có đóng góp nổi bật cho việc nghiên cứu và quảng bá văn học Việt Nam. Ông từng trở lại Việt Nam sau chiến tranh để ghi chép thơ ca dân gian, giúp bảo tồn truyền thống văn học truyền miệng của dân tộc. Đồng hành với ông trong dự án này là GS. Ngô Thanh Nhàn, chuyên gia ngôn ngữ tính toán tại Đại học New York, người đã số hóa thành công bộ chữ Nôm.
Tiêu đề:
Tinh hoa Mùa xuân: Thơ Hồ Xuân Hương
Tác giả:
Author: Hồ Xuân Hương; Translator: John Balaban
Loại tài nguyên:
Text
Nơi xuất bản:
Hoa Kỳ
Ngày tạo:
N/A
Định dạng:
Digital
Ngôn ngữ:
English, Tiếng Việt, Hán Nôm
Chủ đề:
Thơ ca Việt Nam, Văn học Việt Nam
Nhà xuất bản:
Nhà xuất bản Copper Canyon
Điều kiện truy cập:
Open access for educational and research purposes; commercial use prohibited.
Đài khán xuân -
檯看春
檯看春
淹愛朝春細看檯
凌凌庒𣵲𡭧塵埃
𠀧回招墓鍾㖗㳥
没淎喪滄渃論𡗶
𱦧愛𠦳重坤撒𣴓
源恩𨷈丈𥚯𣾺潙
鬧鬧極樂羅兜佐
極樂羅低𠃩𤑟𨑮
Đài khán xuân
Êm ái, chiều xuân tới khán đài
Lâng lâng chẳng bợn chút trần ai.
Ba hồi chiêu mộ chuông gầm sóng.
Một vũng tang thương nước lộn trời.
Bể ái ngàn trung khôn tát cạn.
Nguồn ân muôn trượng dễ khơi vơi.
Nào nào cực lạc là đâu tá?
Cực lạc là đây, chín rõ mười.
Spring – watching pavilion
A gentle spring evening arrives
Airily, unclouded by worldly dust.
Three times the bell tolls echoes like a wave.
We see heaven upside-down in sad puddles.
Love’s vast sea cannot be emptied.
And springs of grace flow easily everywhere.
Where is nirvana?
Nirvana is here, nine times out of ten.
Chú thích
Nhân vật ở đây thuộc vào Phật giáo Đại thừa. Bụi trần gian hay bụi đỏ nói tới thế giới có thể tàn lụi của luân hồi. Thậm chỉ ngày nay người nghèo vẫn tự gọi mình là bụi đời. Bể tình yêu và ân huệ bao la bắt nguồn từ lời nguyền của Bồ tát để cứu giúp tất cả các chúng sinh hữu tình và trong cố gắng từ bi -- lòng tốt và từ bi – một trong những “hoàn thiện” của Phật giáo. Vậy mà niết bàn ở đây trên trái đất này và sống quanh ta, nếu chúng ta tỉnh táo, như trong những dòng sau của Lê Thánh Tông (1442-1497):<br>
Đến đây thấy cảnh thấy người,
<br>tuy vui đạo Phật chưa nguôi lòng trần.
<br>
(trích dẫn trong Thái Bạch, Thơ Hồ Xuân Hương, trang 40)<br>
Trong bài thơ này, Hồ Xuân Hương chơi chữ theo thanh của ai. Êm ái nghĩa là dịu ngọt hay dịu dàng. Ai, với thanh khác, như trong trần ai, nghĩa là "bụi." Ái và ân trong các câu năm và sáu có thể được đọc theo chiều đứng như một từ, ái-ân, nghĩa là tình yêu, cũng hệt như từ ngay tiếp đó trong câu năm và sáu—nghìn và muôn—có thể được đọc theo chiều đứng nghĩa là “bao la”, dường như từ bi đang lan toả qua toàn bộ bài thơ. Bụi và tan biến làm phát sinh tình yêu.
