Tips: Click on any Hán-Nôm character to look it up in the dictionaries.
"Xem gương trong bấy nhiêu ngày,
"Thân con chẳng kẻo mắc tay bợm già.
"Khi về bỏ vắng trong nhà,
“Khi vào
DÙI
Ở bản A và bản C đều có DÙNG DẮNG mà từ điển cổ giải thích là “không quyết ý” “dở chịu dở không” (HTC); Ở bản này, bản B và bản D thì lại dùng từ DÙI DẮNG với ý nghĩa là “để lâu”, “trễ tràng” (cũng HTC).
dắng khi ra vội vàng.
"Khi thầy khi tớ xem thường xem khinh.
"Khác màu kẻ quý người thanh,
“
NGẮM
Căn cứ mặt chữ, bản C, bản D dùng thanh phù CẨM vậy chắc là từ GẪM/NGẪM; Bản A cũng chấp nhận từ này. Bản Duy Minh Thị 1872 và bản Kiều Oánh Mậu 1902 lại dùng thanh phù CẤM và bộ MỤC: vậy rõ ràng đây là từ NGẮM.
ra cho kỹ như hình con buôn.
"Thôi con còn nói chi con,
"Sống nhờ đất khách thác chôn quê người!"
Vương bà nghe bấy nhiêu lời,
Tiếng oan đã muốn
RẠCH
Trong tiếng Việt có mấy chữ gần âm, gần nghĩa là VẠCH, RẠCH, GẠCH. Bản A và ba bản Nôm B, C, D đều dùng VẠCH, với thanh phù là BẠCH. Riêng bản 1872 này lại dùng RẠCH với thanh phù là LỊCH.
trời kêu lên.
Vài
CÂU
Căn cứ vào mặt chữ, rõ ràng là chữ CÂU. Nếu thế bản này khác hẳn tất cả bốn bản A, B, C, D. Nhưng cũng nên nghĩ đến khả năng CÂU là chữ TUẦN bị khắc nhầm mà thành. Trường hợp đó thì giữa các bản lại vốn có sự nhất trí.
chưa cạn chén khuyên,
Mé ngoài nghỉ đã giục liền ruổi xe.
Trước yên ông LẠI NẰN NÌ thấp cao:
“
XÓT thân LIỄU YẾU
Bản này khắc là XÓT THÂN LIỄU YẾU THƠ ĐÀO giống như ở hai bản Nôm cổ khác là bản 1871 và bản 1879. Bản 1902 đổi thành CHÚT THÂN và YẾU LIỄU. (YẾU LIỄU đối THƠ ĐÀO chuẩn hơn!) Bản A cũng theo như vậy.
thơ đào,
“
TRẤT
Câu này có hai điểm cần xét:
- Chữ đầu nên đọc là gì: Ở bản B khắc chữ CỰC còn ba bản 1871, 1872, 1879 đều khắc chữ TRẤT Hán Việt với nghĩa là “bề tắc”, “mắc vướng”. Chúng tôi cho ý nghĩa này khá ăn khớp, nên cư đọc TRẤT. Nhưng A des Michels và TVK lại đọc RẤP với âm -p ở cuối!
- Cuối câu bản này khắc hai chữ ĐÍCH TÔI: chắc ĐÍCH là do chữ NGƯƠI khắc nhầm mà thành; và chắc trật tự phải là TÔI NGƯƠI như ở các bản khác.
Nhưng cũng nên cân nhắc thêm: nếu cứ để ĐÍCH TÔI thì có thể có cách hiểu nào không? Hình như có!
nhà đến nỗi giấn vào TÔI NGƯƠI.
"Nắng mưa thủi thủi quê người một thân.