Truyện Kiều, bản 1872 | Digitizing Việt Nam

Trang 111 / 163

Tips: Nhấp vào kí tự Hán Nôm để tra cứu trong từ điển.

𦖑𠳒皮意咭頭

Nghe lời vừa ý gật đầu,

唭浪知己畧娄𱥯㝵

Cười rằng: “Tri kỉ TRƯỚC SAU mấy người!

𠸦朱昆𬑉精代

"Khen cho con mắt tinh đời,

𮎦䧺𨅸𡨌尘埃買𫅷

“Anh hùng ĐỨNG giữa trần ai mới già.

𠬠𠳒㐌別旦些

"Một lời đã biết đến ta,

𬮙鍾𠦳駟共𱺵固僥

"Muôn chung nghìn tứ cũng là có nhau."

𠄩边意合心投

Hai bên ý hợp tâm đầu,

欺親庄路𱺵求買親

Khi thân chẳng lọ là cầu mới thân.

吘𠳒呐貝氷人

Ngỏ lời nói với băng nhân,

钱𤾓吏拠原銀發還

Tiền trăm lại cứ nguyên ngân phát hoàn.

房貞所准声𫔮

PHÒNG riêng sửa chốn thanh nhàn,

達床七宝𡆫幔八仙

Đặt giường thất bảo vây màn bát tiên.

𤳆𮎦䧺𡛔婵娟

Trai anh hùng gái thuyền quyên,

菲願聘鳯𬙾緣騎𧏵

Phỉ nguyền sánh phượng đẹp duyên cưỡi rồng.

姅𢆥香焒登燶

Nửa năm hương lửa đương nồng,

丈夫率㐌動𢚸𦊚方

Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương.

𬂙潙𡗶𣷭溟濛

Trông vời trời bể mênh MANG ,

青鎌鞍馭𨖲塘𬆅𢫝

Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng dong.

娘浪分𡛔𡦂從

Nàng rằng: "Phận gái chữ tòng,

払𠫾妾拱决𢚸嗔𠫾

“Chàng đi thiếp cũng QUYẾT lòng xin đi”.

Quốc ngữ	Chú thích
TRƯỚC SAU	Bản A, bản C, bản D và bản này đều TRƯỚC SAU. Nhưng câu 2198 ở trên đã kết thúc bằng MAI SAU, người khắt khe có thể cho thế là trùng vận. Phải chăng vì lẽ đó mà bản B đổi thành THẤY ÂU.
ĐỨNG	Hai bản mới in về sau đưa ra hai chữ khác nhau:<br> - Bản A đưa ra chữ ĐOÁN (ĐOÁN GIỮA TRẦN AI)<br> - Bản B đưa ra chữ BIẾT (BIẾT GIỮA TRẦN AI)<br> Nhưng ba bản Nôm cổ 1871, 1872, 1879 lại khắc một chữ thống nhất ĐỨNG (ĐỨNG GIỮA TRẦN AI). ĐỨNG hiện nay là một động từ chỉ tư thế. Nhưng trước kia nó là một động từ có thể tác động đến đối tượng như kiểu động từ DỰNG hiện nay (trong những ví dụ như DỰNG CỘT, DỰNG NHÂN VẬT... ). Từ điển Việt Bồ La cho thấy: ngoài ĐỨNG LẠI, ĐỨNG DẬY, còn ĐỨNG LÊN với nghĩa là “dựng đứng lên một vật gì”. Chính trường hợp này đã đưa đến dạng xát hóa DỨNG mà Từ điển coi là “cùng một nghĩa” với DỰNG. Để dễ cảm nhận, ta cứ tạm thay ĐỨNG bằng DỨNG, DỰNG.<br> ANH HÙNG DỨNG/DỰNG GIỮA TRẦN AI MỚI GIÀ. Ta sẽ thấy ĐỨNG còn có phần hay hơn cả ĐOÁN, BIẾT.
PHÒNG	BUỒNG RIÊNG ở hai bản A, B;<br> PHÒNG RIÊNG ở hai bản C, D và bản này.
MANG	MÊNH MÔNG và MÊNH MANG không khác nhau lắm về mặt ý nghĩa, nhưng khác nhau về vần: một bên ÔNG, một bên ANG, theo cách đọc hiện đại. Ba bản Nôm cổ 1871, 1872, 1879 đều khắc MÊNH MÔNG. Nhưng ở hai câu trước và sau có vần ƯƠNG (BỐN PHƯƠNG cuối câu 2214 và LÊN ĐƯỜNG giữa câu 2216) nên bản B rồi bản A đổi lại thành MÊNH MANG để gieo vần cho phù hợp.<br> Thực ra, xưa gieo vần theo vận thư; cách đọc có thể điều chỉnh như HỒNG > HƯỜNG, VONG > VƯƠNG, KIM > CÂM...
QUYẾT	Bản A in MỘT LÒNG. Nhưng các bản Nôm từ bản B, bản C, bản D đến bản này đều khắc QUYẾT LÒNG XIN ĐI.