Tips: Click on any Hán-Nôm character to look it up in the dictionaries.
Sao bằng lộc trọng quyền cao,
Công danh ai dứt lối nào cho qua?"
Nghe lời nàng nói mặn mà,
Thế công
Thế công: trận thế lập để tấn công.
, Từ mới trở ra
thế hàng
Thế hàng: sắp đặt quân sĩ để ra đầu hàng.
.
Chỉnh nghi
Chỉnh nghi: sửa soạn chỉnh đốn nghi vệ.
tiếp sứ vội vàng,
Hẹn kỳ
thúc
Thúc giáp: bó áo giáp lại, tức xếp khí giới lại.
dụng, quyết đường
giải binh
Giải binh: giải tán binh đội.
.
Tin lời
thành hạ yêu minh
Thành hạ yêu minh: (yêu: cầu, xin, minh: thề) ép người thất thế phải cầu hoà với mình và phải thề với mình ở dưới chân thành. Theo Tả truyện: Thành hạ yêu minh chư hầu sở thậm sỉ = sự thề ở dưới chân thành là điều cực kỳ xấu hổ (vì trong thành không chống cự được nữa, phải xin ăn thề ngay nơi đó) của các nước chư hầu. Trường hợp Từ Hải có khác. Từ Hải đâu có phải là người thất thế phải xin hàng mà chỉ vì nghe lời Thuý Kiều mới chịu bó thân về với triều đình. Khi nhận hàng, Từ Hải có yêu cầu ba điều với Lợi Tiện là người được Hồ Tôn Hiến sai đi dụ hàng:
- Xin được phong tước hầu.
- Xin ở lại nguyên chỗ không phải đổi đi nơi khác.
- Xin không phải giải binh. Lợi Tiện về báo tin trên với Hồ Tôn Hiến. Tổng đốc chấp nhận, lập kế hoạch phúc kích rồi sai Lợi Tiện lại đến cùng với Từ Hải ăn thề, hứa bằng lòng nhận ba việc mà Từ đã xin và hẹn ngày kéo quân đến đón hàng. Ấy việc yêu minh của Từ Hải là như vậy.
,
Ngọn cờ ngơ ngác, trống canh trễ tràng.
Việc binh bỏ chẳng
giữ giàng
Giữ giàng: cũng như giữ gìn nhưng có ý coi sóc cẩn thận hơn. Cả câu ý nói việc quân bỏ chẳng giữ gìn cẩn thận như trước nữa.
,
Vương sư dòm đã tỏ tường thực hư.
Hồ công quyết kế thừa cơ,
Lễ tiên, binh hậu, khắc cờ lý chính.
Kéo cờ chiêu phủ đem phong,
Lễ nghi dàn trước,
bác đồng
Bác đồng: súng lớn. Xem chú thích câu 2314, chữ này đi với chữ phát súng ở câu 2514.
phục sau.
Đại quan lễ phục
ra đầu
Ra đầu: ra đầu hàng.
cửa viên
Cửa viên: cửa làm bằng hai chiếc xe dựng càng lên trời, cửa doanh trại.
.
Hồ công ám hiệu trận tiền,
Ba bề phát súng, bốn bên kéo cờ.
Đang khi bất ý chẳng ngờ,
Hùm thiêng khi đã sa cơ cũng hèn!
Tử sinh liều giữa trận tiền,
Dạn dày
Dạn dày: tức dày dạn, đã từng trải, từng chịu đựng nguy hiểm khó khăn đến mức đã quen đi.
cho biết dụng liền tướng quân!
Khí thiêng
Khí thiêng: tinh khí của non sông tích chứa lại mà sinh ra bậc anh hùng.
khi đã
về thần
Về thần: trở về cõi tinh thần. Cả câu ý nói Từ Hải đã chết.
,
Nhơn nhơn còn đứng chôn chân giữa vòng!