Tips: Nhấp vào kí tự Hán Nôm để tra cứu trong từ điển.
Trong như tiếng hạc bay qua,
Đục như nước suối mới sa nửa vời.
Tiếng
khoan
nói tiếng đàn gảy chậm lại, không mau, thong thả, khoan thai.
như gió thoảng ngoài,
Tiếng mau phơi phới như trời đổ mưa.
Khiến người ngồi đấy mà ngơ ngẩn sầu.
Khi
tựa gối
chữ “gối” bản nôm KOM viết 襘 (có nghĩa là cái gồi tựa), bản QVĐ viết 𨆝 ( có nghĩa là đầu gối). Chữ quốc ngữ viết “gối” thì không phân biệt được. Ở đây nên hiểu là cái gối tựa cho được tao nhã hơn. Cả câu có thể hiểu là chàng Kim nghe Kiều gảy đàn sinh ra ngơ ngẩn, khi thì tỳ khuỷu tay vào gối tựa, khi thì cúi đầu xuống để lắng nghe cho thật chú ý hơn...
, khi cúi đầu,
Khi vò
chín khúc
chín khúc ruột.
, khi chau đôi mày.
Rằng: "Hay thì thực là hay,
Nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào!
SO chi những bực
thanh tao
nên đọc là “Tiêu tao”. Buồn bã, sầu thảm. Bản LVĐ 66 và 71 chép là “Thanh tao”.
.
Thiệt lòng mình cũng
háo hao
nên đọc là “nao nao”. Ý nói trong lòng bị xúc cảm mà trở nên xao xuyến. Cả đoạn này là lời Kim Trọng nhận xét về tiếng đàn của Thuý Kiều: Khúc đàn hay thì có hay thật nhưng mà sầu thảm quá nó làm cho chính lòng Thuý Kiều cũng phải ủ dột mà người nghe thì cũng thấy buồn rầu lây. Bản LVĐ 66 và 71 chép là “háo hao”.
lòng người."
Rằng: "Quen mất nết đi rồi,
Tẻ vui thôi cũng tính trời biết sao!
Lời vàng
lời khuyên bảo quí báu.
vâng lĩnh ý cao,
Hoạ dần dần bớt chút nào được không?"
Hoa hương
ý nói cái vẻ đẹp của người con gái như bông hoa còn nguyên nhị.
càng tỏ
thức hồng
sắc đẹp ửng hồng vì e thẹn.
,
Đầu mày cuối mặt càng nồng tấm yêu.
Sóng tình
tình yêu dào dạt ở trong lòng như sóng cuộn lên.
dường đã
xiêu xiêu
ngả về một bên, ý nói xiêu dần tới chuyện lả lơi âu yếm.
,
Xem trong âu yếm có chiều
lả lơi
cử chỉ đùa cợt suồng sã (của Kim Trọng đối với Thuý Kiều). Cả câu ý nói trong cử chỉ âu yếm đối với Thuý Kiều, Kim Trọng đã có ý muốn ép liễu nài hoa.
.
Thưa rằng: "Đừng lấy làm chơi,
Dẽ cho thưa hết một lời đã nao!
Vườn hồng
ví với sắc đẹp của người con gái.
chi dám ngăn rào
chim xanh
ví với người con trai đương tuổi thanh xuân, cả câu là lời Thuý Kiều muốn nói mình có chút nhan sắc đâu dám ngăn cấm ai dòm ngó cũng như vườn hồng vẫn để cho chim xanh được vào ra đưa tin. Ý này cũng tương tự như ý của câu ca giao: Gặp đây mận mới hỏi đào, vườn hồng đã có ai vào hay chưa? Mận hỏi thì đào xin thưa: vườn hồng có lối nhưng chưa ai vào.
.