Tips: Nhấp vào kí tự Hán Nôm để tra cứu trong từ điển.
Vì ai
rụng cải rơi trâm
nên đọc là “rụng cải rơi kim”. Sách “Bác vật chí” nói: “Hổ phách hút được hột cải, đá nam châm hút được chiếc kim”. Đây nói “rụng cải rơi kim” tức là nói sự chia lìa giữa đôi tình nhân.
,
Để con bèo nổi mây chìm vì ai?
Dẫu mòn bia đá, dám sai tấc vàng!"
Lạy thôi, nàng lại
thưa chiềng
thưa trình.Chữ “chiềng” là do chữ “trình” đọc trạnh ra cho hợp vần.
:
"Nhờ cha trả được nghĩa chàng cho xuôi.
Thốt chi thân phận tôi đòi,
Dẫu rằng xương trắng quê người quản đâu!"
Khắc canh
(“khắc”: đồng hồ xưa là một cái bình có khắc nấc để xem giờ theo mực nước cạn dần, “canh”: khoảng thời gian chia một đêm ra để cắt phiên canh gác) thời khắc sang canh.
đã giục
nam lâu
lầu canh ở về phía nam.
mấy hồi.
Kiệu hoa đâu đã đến ngoài,
Quản huyền
(“quản”: ống sáo, ống tiêu, “huyền”: các thứ đàn có dây) đàn sáo, nói chung là tiếng âm nhạc.
đâu lại giục ngày
sinh ly
sống mà phải chia lìa nhau.
.
Giọt rơi thấm đá,
tơ chia rũ tằm
ý nói buồn đến nỗi trong lòng bị quặn đau như con tằm bị rút lấy tơ mệt lả đi, nằm rũ ra.
.
Trời hôm mây kéo tối rầm,
Dàu dàu ngọn cỏ, đầm đầm cành sương.
Rước nàng về đến
trú phường
chỗ trọ trong phường phố.
,
Bốn bề xuân toả một nàng ở trong.
Ngập ngừng
thẹn lục e hồng
(“lục” và “hồng” là màu sắc hoa cỏ về mùa xuân) ý nói sắc mặt ngó ra thẹn thùng.
,
Nghĩ lòng lại xót xa lòng đòi phen.
Phẩm tiên
Phẩm vật của tiên dùng tức (“đào tiên”).
rơi đến tay hèn,
Hoài công nắng giữ mưa gìn với ai!
Biết thân đến bước
lạc loài
bơ vơ vì xa cách hẳn người thân và bị sa vào tay kẻ xấu.
,
Nhị đào
nhị của bông hoa đào còn phong kín ví với sự trinh tiết của người con gái.
đã bẻ cho người tình chung.
