Truyện Kiều, bản 1866 | Digitizing Việt Nam

Trang 35 / 136

Tips: Nhấp vào kí tự Hán Nôm để tra cứu trong từ điển.

磊埋歐拱事𡗶

Rủi may âu cũng sự trời,

斷膓吏論󰘚𠊛󰟁緣

Đoạn trường lại lộn mặt người vô duyên.

㤕娘𡭧分婵娟

Xót nàng chút phận thuyền quyên,

梗花󰝡半𠓨船俚倴

Cành hoa đem bán vào thuyền lái buôn .

卯𩢬㐌默𠓨困

Mẹo lừa đã mắc vào khuôn ,

聘𱎹𬼀價迎婚産𣈜

Sính nghi [rẻ] giá, nghinh hôn sẵn ngày .

𢜠忱旗㐌典𢬣

Mừng thầm: " Cờ đã đến tay ,

強𥆾𨤔玉強醝曲鐄

Càng nhìn vẻ ngọc, càng say khúc vàng .

㐌𢧚國色天香

Đã nên quốc sắc thiên hương ,

𱥺唭尼罕𠦳鐄拯訛

Một cười này hẳn nghìn vàng chẳng ngoa!

𧗱低自畧𣷭花

Về đây từ trước bẻ hoa ,

王孫貴客乙𱺵都饒

Vương tôn quý khách ắt là đua nhau.

罕𠀧𤾓两劍兜

Hẳn ba trăm lạng kém đâu,

拱㐌皮本群𡢐時利

Cũng đà vừa vốn còn sau thì lời.

𠰳唁掑典羡尼

Miếng ngon kề đến tận nơi,

本茹拱惜𧵑𡗶拱貪

Vốn nhà cũng tiếc, của trời cũng tham.

桃僊㐌𤊰𢬣凡

Đào tiên đã bén tay phàm,

時楥梗橘朱甘事𠁀

Thì vin cành quít cho cam sự đời.

𠁑塵𱥯󰘚廊制

Dưới trần mấy mặt làng chơi,

制花㐌易𱥯𠊛别花

Chơi hoa đã dễ mấy người biết hoa.

渃蒲榴𧖱𬚶𬷤

Nước vỏ lựu, máu mào gà,

摱牟招集吏𱺵群原

Mượn màu chiêu tập lại là còn nguyên.

䏢𤎎打吝𡥵顛

Mập mờ đánh lận con đen ,

包饒拱閉饒錢秩之

Bao nhiêu cũng bấy nhiêu [tiền] mất chi?

Quốc ngữ	Chú thích
âu	dễ thường, có lẽ.
lộn	lẫn, chọn lầm. Chữ “lộn” đây hợp nghĩa với chữ “rủi may” ở câu trên.
Cành hoa	nói người con gái đẹp như hoa.
thuyền lái buôn	chỉ Mã Giám sinh chuyên đi buôn người về dạy nghề ăn chơi.
Mẹo lừa	mưu kế của Mã Giám sinh để lừa Thuý Kiều.
khuôn	vòng.
Sính nghi	đồ dẫn cưới.
nghinh hôn	lễ rước dâu, đón dâu.
sẵn ngày	ngày đã định sẵn từ trước.
Cờ đã đến tay	tục ngữ có câu: “Cờ đến tay thì phất” đây ý nói Mã Giám sinh mừng thầm là nàng Kiều đã về tay mình thì phải hưởng trước.
khúc vàng	khúc lòng, chữ “vàng” đây chỉ dùng cho đẹp lời để đối với chữ ngọc. “Cả câu ý nói”: càng ngắm nàng Kiều với tấm thân ngọc ngà thì lòng Mã Giám sinh càng thêm có dục vọng.
quốc sắc thiên hương	sắc nước hương trời, chỉ người đàn bà đẹp nổi tiếng.
từ trước bẻ hoa	nên đọc là “nước trước bẻ hoa”. Ý nói ai cũng muốn được đến với nàng Kiều trước nhất để được là người đầu tiên “bẻ hoa”.
Vương tôn	con cháu vua quan, đây chỉ khách ăn chơi phong lưu.
ba trăm lạng	đúng ra là bốn trăm lạng mới “vừa vốn” nhưng vì chữ thứ nhì đó thuộc thanh bằng nên Nguyễn Du đã phải viết “ba trăm lạng”.
vừa vốn	ý Mã Giám sinh cho rằng các vương tôn quí khách đến chơi ai muốn “bẻ hoa” trước cũng phải ba trăm lạng mà số tiền ấy cũng đã vừa gần vốn rồi, về sau thời là có lời.
Miếng ngon	Mã Giám sinh nghĩ nàng Kiều về ở cùng phòng với mình cũng là miếng ngon kề bên miệng, nếu không hưởng thời cũng uổng.
cành quít	Theo Tản Đà thì câu 834 nếu viết là: “Thì vin cành ‘đào’ cho cam sự đời” sẽ rõ nghĩa ngay nhưng chữ đào lại thuộc thanh bằng nên Nguyễn Du đã phải đổi ra là “Thì vin cành ‘quít’ cho cam sự đời”.
Nước vỏ lựu, máu mào gà	khi người con gái đã tiếp khách rồi thì lấy vỏ cây lựu nấu nước để rửa rồi lấy máu ở mào con gà bôi vào, giả làm con gái còn trinh.
chiêu tập	(gọi về nhóm lại) ý nói sửa chữa lại cho được nguyên như cũ.
con đen	Việt Nam Từ Điển của Hội Khai trí Tiến đức giảng là các hạng dân hèn. Bùi Kỷ - Trần Trọng Kim giảng là do chữ “kiềm lê” là nói dân đen đầu nghĩa là những người ngu dại. Huỳnh Tịnh Của trong “Đại Nam quốc âm tự vị” giảng là con ngươi, tròng đen và có dẫn câu thơ của Nguyễn Du. Giảng như vậy thì đúng hơn vì con đen ở dây dùng để chỉ khách làng chơi không có “con mắt” tinh đời, khờ khạo.
Bao nhiêu	bao nhiêu tiền. Cả câu này Mã Giám sinh muốn nói mình đòi bao nhiêu tiền thì khách làng chơi cũng trả bấy nhiêu, có thiệt hại gì đâu.