Tips: Nhấp vào kí tự Hán Nôm để tra cứu trong từ điển.
Vi lau san sát
hơi may
Hơi may: hơi gió heo may thổi về mùa thu.
,
Một trời thu để riêng ai một người.
Dặm khuya
ngất tạnh
Ngất tạnh: nói trời cao ngất và quang đãng.
mù khơi,
Thấy trăng mà thẹn những
lời non sông
Lời non sông: lời thề nguyền có nước non làm chứng. Cả câu ý nói Thuý Kiều trông thấy vừng trăng thì nhớ đến những lời thề xưa với Kim Trọng mà tự thẹn.
.
Lầu thu
từng biếc chen hồng
Từng biếc chen hồng: cây phong về mùa thu có lá đỏ toàn cành nên trông lên khu rừng trên núi thấy từng vòm lá đỏ hồng chen lẫn với những vòm lá cây khác màu xanh. Kiều Oánh Mậu sửa là *rỗ biếc ố hồng* thì sai vì ông đã hiểu lầm cây phong là cây bàng.
,
Nghe chim như nhắc tấm lòng
thần hôn
Thần hôn: (*thần*: buổi sớm, *hôn*: buổi chiều tối) nói đến việc con cái sớm tối thăm nom cha mẹ, xem cha mẹ có được mạnh khoẻ luôn không.
.
Lâm Truy
Lâm Truy: tên huyện thuộc tỉnh Sơn Đông. Chữ ? phải đọc là *Truy* mới đúng.
vừa một tháng tròn đến nơi.
Xe châu
Xe châu: xe có rèm trang sức bằng những hạt cườm, hạt châu.
dừng bánh cửa ngoài,
Rèm trong đã thấy một người bước ra.
Thoắt trông nhờn nhợt màu da,
Ăn gì cao lớn đẫy đà làm sao?
Trước xe lôi lả
han chào
Han chào: chào mừng hỏi han về việc đi đường.
,
Vâng lời nàng mới bước vào tận nơi.
Bên thì ngồi bốn năm người làng chơi.
Giữa thì hương lửa hẳn hoi,
Trên treo một
tượng trắng đôi lông mày
Tượng trắng đôi lông mày: tức bức hình vẽ thần Bạch mi là tổ sư của chỗ thanh lâu.
.
Lầu xanh
Lầu xanh: dịch chữ *thanh lâu*, xem chú thích câu 809.
quen lối xưa nay,
Nghề này thì lấy ông này tiên sư,
Hương hôm hoa sớm phụng thờ,
Cô nào
xấu vía
Xấu vía: ở lầu xanh nếu cô nào không đắt khách thì người ta cho là xấu vía.
cho thưa mối hàng,
Cổi xiêm lột áo
chán chường
Chán chường: tỏ tường, bày ra trước mắt (Đại Nam quốc âm tự vị, Huỳnh Tịnh Của). Quyển Dictionnaire Annamite Francais của J.F.M. Génibrel đã giảng là qui saute aux yeux thì cũng có nghĩa như bày ra trước mắt. Cả câu ý nói: Tú bà bắt Thuý Kiều phải cổi bỏ quần áo ra trước bàn thờ thần Bạch mi và trước mắt mọi người.
,
Trước thần sẽ nguyện mảnh hương lầm rầm.