Tips: Nhấp vào kí tự Hán Nôm để tra cứu trong từ điển.
Thương thay thân phận lạc loài,
Dẫu sao cũng ở tay người biết sao?
Lầu xanh mới rủ
trướng đào
tấm màn che mầu hồng.
,
Càng
treo giá ngọc
bán ngọc thì phải nói giá cho cao thì người ta mới cho là ngọc tốt.
, càng
cao phẩm người
ý nói Thuý Kiều cũng phải treo giá cao thì mới đề cao được phẩm chất của con người nàng.
.
Biết bao
bướm lả ong lơi
bướm ong lả lơi, ý nói khách làng chơi đến dập dìu như ong bướm để vui thú cùng nàng Kiều.
,
Cuộc say đầy tháng, trận cười trót đêm.
Dập dìu
lá gió cành chim
mượn ý ở hai câu thơ của Tiết Đào, đời Đường: “Chi nghinh nam bắc điểu, diệp tống vãng lai phong” - cành đón chim nam bắc, lá đón gió qua lại. Nàng Tiết Đào khi ấy còn nhỏ, người cha xem thơ có ý lo cho con sau này sẽ sa vào cảnh “cành đưa lá đón” (tức cảnh đưa đón khách làng chơi).
,
Sớm đưa
Tống Ngọc
người nước Sở.
, tối tìm
Tràng Khanh
tức Tư mã Tương Như đời nhà Hán. Hai người này đều là hạng phong lưu tài tử. Cả câu ý nói Thuý Kiều toàn đưa đón những khách sang trọng chứ không phải tiếp những khách tầm thường.
.
Khi tỉnh rượu, lúc tàn canh,
Giật mình, mình lại thương mình xót xa.
Giờ sao tan tác như hoa giữa đường?
Mặt sao
dày gió dạn sương
ý nói quen rồi với những cuộc đưa đón nên không còn biết xấu hổ nữa.
,
Thân sao bướm chán ong tinh bấy thân?
mặc người mưa Sở, mây Tần,
Những mình, nào biết có xuân là gì?
Đòi phen gió tựa, hoa kề,
Nửa rèm mây ngỏ,
bốn mùa trăng thâu
nên đọc là “bốn hè trăng thâu”: ở quanh bốn hè nhà trăng khuya trong vắt rọi sáng vào. Câu này tả cái cảnh đêm đông lạnh lẽo có tuyết phủ, có trăng trong (mà Nguyễn Du có dịp đã trông thấy khi đi sứ sang Trung Quốc).
.
Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu,
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ!
Cung cầm trong nguyệt, nước cờ dưới hoa
Ai
tri âm
người bạn thân thiết hiểu được lòng mình. Xem chú thích câu 464.
đó mặn mà với ai?