Truyện Kiều, bản 1866 | Digitizing Việt Nam

Trang 53 / 136

Tips: Nhấp vào kí tự Hán Nôm để tra cứu trong từ điển.

蜍於𱢻竹湄枚

Thờ ơ gió trúc mưa mai ,

謹魚𤾓浽搥埋𱥺身

Ngẩn ngơ trăm nỗi, giùi mài một thân .

愔𢚸𠸌段賒𧵆

Ôm lòng đòi đoạn xa gần,

拯紆麻𱹻拯寅麻𤴬

Chẳng vò mà rối, chẳng dần mà đau!

洳恩𠃩𫳘高溇

Nhớ ơn chín chữ cao sâu,

𱥺𣈜𱥺我䏾橷斜斜

Một ngày một ngả bóng dâu tà tà.

𨤮𠦳渃瀋𡽫賖

Dặm ngàn nước thẳm, non xa,

𢪀兜身分𡥵𦋦世尼

Nghĩ đâu thân phận con ra thế này!

𡑝槐堆𡭧䜹𬏝

Sân hoè đôi chút thơ ngây,

珍甘埃几柂台𱥺命

Trân cam , ai kẻ đỡ thay một mình?

𢖵𠳒願約𠀧生

Nhớ lời nguyện ước ba sinh ,

賒吹埃固別情庄埃

Xa xôi ai có biết tình chăng ai?

欺𧗱𠳨柳章臺

Khi về hỏi liễu Chương Đài ,

梗春㐌𢯏朱𠊛專𢬣

Cành xuân đã bẻ cho người chuyên tay!

情溇蒙者𱻊𠫅

Tình sâu, mong trả nghĩa dày,

花箕㐌執𣘃尼朱渚

Hoa kia đã chắp cây này cho chưa?

䋦情隊段紆絲

Mối tình đòi đoạn vò tơ,

聀鄕䦕隴吝𢠩更𨱽

Giấc hương quan luống lần mơ canh dài.

窻紗宇宇方𡗶

Song sa vò võ phương trời,

󰅒黄昏㐌吏枚昏黄

Nay hoàng hôn đã lại mai hôn hoàng.

吝吝兎鉑鵶鐄

Lần lần thỏ bạc ác vàng ,

㤕𠊛冲會断膓隊干

Xót người trong hội đoạn tràng đòi cơn!

㐌朱𥙩𫳘紅顔

Đã cho lấy chữ hồng nhan,

𫜵朱朱害朱殘朱斤

Làm cho, cho hại, cho tàn, cho cân !

Quốc ngữ	Chú thích
gió trúc mưa mai	Gió thổi trên cành trúc, mưa điểm trên hoa mai, đó là những cảnh đẹp ai cũng thích ngắm (thế mà Thuý Kiều vẫn thấy thờ ơ).
giùi mài một thân	thui thủi một mình.
Ôm lòng	giữ lấy ở trong lòng không để lộ ra.
dần	đập liên tiếp cho dập, cho mềm ra.
chín chữ	nói công lao khó nhọc của cha mẹ nuôi dạy con cái. Chín chữ ấy gồm có: “sinh” (đẻ ra), “cúc” (nâng đỡ), “phủ” (vuốt ve), “súc” (nuôi cho bú mớm), “trưởng” (nuôi cho khôn lớn), “dục” (dạy dỗ),“cố” (trông nom), “phục” (xem tính tình mà dạy bảo), “phúc” (gìn giữ).
bóng dâu	bóng mặt trời xế trên ngọn dâu, dùng để ví với lúc tuổi già xế bóng.
Sân hoè	sân có trồng cây hoè, chỉ sân nhà cha mẹ. Theo Tống sử, Vương Hựu có trồng ba cây hoè ở sân va nói con cháu mình tất có người làm đến tam công. Về sau người con thứ ba là Vương Đán làm đến chức tể tướng. Do điển này người ta thường dùng “sân hoè” để chỉ nhà có con cháu hiển đạt.
đôi chút	chỉ Thuý Vân và Vương Quan.
Trân cam	ngon ngọt, chỉ những thức ăn ngon mà con cái phụng dưỡng cha mẹ.
nguyện ước ba sinh	lời thề ước được kết thành vợ chồng. Xem chú thích câu 257.
liễu Chương Đài	theo “Toàn đường thi thoại”, Hàn Hoành người đời Đường, có lấy một người kỹ nữ tên là Liễu thị rồi phải đi làm quan xa, đã để nàng ở lại Tràng An tại đường Chương Đài. Không may kinh đô có biến, Liễu thị bị tướng Phiên cướp mất. Khi loạn được dẹp yên, Hàn Hoành có gửi thư về hỏi thăm Liễu thị trong đó có mấy câu thơ: “Chương Đài liễu, Chương Đài liễu, tích nhật thanh thanh kim tại phủ? Túng sử trường điều tự cựu thuỳ, dã ưng phan thiết tha nhân thủ” = (Cây liễu ở Chương Đài, cây liễu ở Chương Đài, ngày trước xanh xanh nay có còn không? Cho dù cành dài còn buông rủ như cũ, thì có lẽ cũng đã bị bẻ vào tay người khác rồi). Về sau nhờ có Hứa Tuấn mà Liễu thị lại được trở về với Hàn Hoành. Cả câu này và câu 1262 ý nói khi chàng Kim ở Liêu Dương về hỏi
hương quan	cổng làng, chỉ quê nhà. “Giấc hương quan” là giấc mơ về quê nhà.
lần mơ	lần theo canh dài để tìm lại trong giấc mơ hình ảnh quê nhà.
Song sa	song cửa có treo bức màn the.
hoàng hôn	(“hoàng”: vàng, “hôn”: tối) lúc trời sắp tối, khi trời đã vàng dần. Thơ Chu Thục Chân: “Khấp tổn song mâu dục đoạn trường, phạ hoàng hôn đáo hựu hoàng hôn.” = Khóc nhoà con mắt ruột đau, hôm nay chiều tối, hôm sau tối trời.
thỏ bạc ác vàng	cả câu ý nói lần lượt đêm qua ngày tới, ngày này sang ngày khác. Xem chú thích câu 79.
cho cân	cho xứng, Cả câu ý nói làm cho cái hồng nhan phải tàn phai mới xứng đáng với cái số bạc mệnh.